Ứng dụng RegTech – SupTech trong phòng, chống tội phạm lừa đảo trên không gian mạng liên quan đến blockchain

Nhận định này cùng các đề xuất tăng cường giám sát dòng tiền thông qua RegTech (tổ chức tuân thủ), SupTech (cơ quan quản lý) và các công cụ phân tích on-chain được ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) chia sẻ tại Hội thảo khoa học cấp Quốc gia về phòng, chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, diễn ra ngày 29/12/2025 tại Học viện Cảnh sát Nhân dân.

Hội thảo do Thượng tướng, PGS.TS. Trần Quốc Tỏ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an chủ trì. Đồng chủ trì Hội thảo có đồng chí Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Trung tướng, GS.TS. Trần Minh Hưởng, Giám đốc Học viện Cảnh sát Nhân dân.

Tham dự Hội thảo còn có đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương; các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực luật hình sự, an ninh mạng, tài chính – ngân hàng; đại diện lực lượng Công an các đơn vị, địa phương; cùng các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp công nghệ và tổ chức tài chính đang hoạt động tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Trung tướng, GS.TS. Trần Minh Hưởng, Giám đốc Học viện Cảnh sát Nhân dân khẳng định, bảo đảm an ninh mạng là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, gắn chặt với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định rõ yêu cầu chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh với tội phạm công nghệ cao, tội phạm trên không gian mạng, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Trên tinh thần đó, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, coi không gian mạng là không gian chiến lược mới, trong đó công tác phòng, chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản giữ vai trò đặc biệt quan trọng.

Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, đồng chí Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, quá trình chuyển đổi số quốc gia và sự phổ biến của các nền tảng trực tuyến đang tạo ra nhiều tiện ích cho nền kinh tế. Tuy nhiên, song hành với đó là sự gia tăng nhanh chóng của các loại tội phạm trên không gian mạng, đặc biệt là tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, có tổ chức và mang tính xuyên quốc gia, gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế và làm suy giảm niềm tin của người dân, doanh nghiệp.

Trong khuôn khổ Hội thảo, ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) đã chia sẻ tham luận với chủ đề “Nâng cao hiệu quả phát hiện, đấu tranh, xử lý tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng liên quan đến blockchain”.

Theo ông Dinh, năm 2024, chỉ khoảng 0,14% tổng khối lượng giao dịch on-chain toàn cầu liên quan đến các địa chỉ bất hợp pháp, với giá trị ước tính khoảng 40,9 tỷ USD. Tỷ trọng giao dịch phi pháp trên blockchain đã giảm liên tục trong ba năm (2022 – 2024), cho thấy hiệu quả của các biện pháp tuân thủ và giám sát. Tuy nhiên, khối lượng tuyệt đối vẫn ở mức cao, đòi hỏi các cơ quan quản lý phải nâng cao năng lực nhận diện sớm và kiểm soát dòng tiền liên quan đến tài sản mã hóa.

Ông Dinh cũng phân tích mô hình hợp thức hóa dòng tiền crypto (P – L – I) gồm ba giai đoạn: Placement (chuyển tiền pháp định sang tài sản mã hóa), Layering (liên tục di chuyển dòng tiền qua nhiều lớp để làm mờ dấu vết) và Integration (chuyển đổi trở lại tiền pháp định tại các quốc gia khác). Trước thực trạng đó, nhiều quốc gia đã tăng cường giám sát tại hai đầu dòng tiền vào – ra, kết hợp công nghệ RegTech cho các tổ chức tuân thủ và SupTech cho cơ quan quản lý.

Ông cũng dẫn ví dụ mô hình goAML tại UAE, nơi toàn bộ các ngân hàng, tổ chức tài chính và nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo bắt buộc báo cáo giao dịch đáng ngờ thông qua hệ thống tập trung. Riêng năm 2023, hệ thống này ghi nhận 18.899 tổ chức đăng ký sử dụng và 53.470 báo cáo STR/SAR, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong giám sát rủi ro tài sản số.

Tại Việt Nam, ông Trần Huyền Dinh chỉ ra nhiều thách thức trong xử lý các vụ việc liên quan đến tài sản mã hóa, bao gồm khó khăn trong truy xuất dữ liệu do sàn giao dịch nước ngoài nắm giữ, hạn chế về nguồn nhân lực chuyên môn, cũng như các vướng mắc trong định giá, bảo quản tang vật và xử lý các giao dịch xuyên biên giới.

Trên cơ sở đó, ông giới thiệu ChainTracer – giải pháp RegTech kết hợp SupTech “Make in Vietnam”, hỗ trợ phân tích on-chain, giám sát AML/CFT và tạo báo cáo tự động, được phát triển hoàn toàn bởi đội ngũ kỹ sư trong nước, phù hợp với quy trình điều tra và tuân thủ tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, Hội thảo còn nhận được nhiều tham luận chuyên sâu từ các đại biểu đại diên cho cơ quan chức năng. Đại tá Nguyễn Thanh Hà, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, phân tích thực trạng, phương thức và thủ đoạn mới của tội phạm lừa đảo trên không gian mạng tại Việt Nam, đồng thời đề xuất định hướng đấu tranh, truy vết và thu hồi tài sản trong thời gian tới.

Ông Phạm Gia Bảo, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tập trung làm rõ vai trò của công tác phòng, chống rửa tiền trong kiểm soát dòng tiền lừa đảo, đưa ra các khuyến nghị cụ thể đối với người dân và tổ chức tài chính. Trong khi đó, ông Nguyễn Anh Cương, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông, Bộ Khoa học và Công nghệ, chỉ ra những bất cập trong quản lý thông tin thuê bao, sim rác và đề xuất các giải pháp kỹ thuật, quản lý nhằm ngăn chặn việc lợi dụng hạ tầng viễn thông để thực hiện hành vi lừa đảo.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Thượng tướng, PGS.TS. Trần Quốc Tỏ, Thứ trưởng Bộ Công an đánh giá cao chất lượng khoa học và tính thực tiễn của các tham luận, trong đó có những đề xuất mang tính chiến lược nhằm giảm tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong thời gian tới. Thứ trưởng nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường hợp tác liên ngành, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và phát triển nguồn nhân lực chuyên trách, qua đó nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm trong bối cảnh chuyển đổi số ngày càng sâu rộng.

Nguồn: blockchain.vn